Dyrektywy często ulegają zmianom. Rozmowa z Romanem Malickim, prezesem Polskiego Komitetu Narodowego EPAL.

Magda Libiszewska: Polska od lat jest europejskim liderem produkcji palet. Jak obecnie kształtują się dane liczbowe w tej kwestii? Jak w tym kontekście rozwija się organizacja, którą Pan zarządza?

Roman Malicki: Polski Komitet Narodowy EPAL od lat wyróżnia się na tle innych krajów. Faktycznie, już od kilku lat jesteśmy liderem w produkcji europalet. Ubiegły rok zamknęliśmy wynikiem 30 mln sztuk i wszystko wskazuje na to, że w tym roku ten rezultat zostanie nieznacznie poprawiony. Co istotne – osiągamy to w czasie, gdy rynki zachodnie mierzą się ze spadkami wynikającymi z trudnej sytuacji gospodarczej.

ML: Czy otwarty pool paletowy EPAL jest przygotowany na bardziej rygorystyczne wymagania dotyczące raportowania, recyklingu i zawartości materiałów zrównoważonych? Jakie konsekwencje dla rynku palet przyniosą nowe unijne regulacje, takie jak EUDR czy PPWR?

RM: W ostatnich latach poświęciliśmy dużo pracy, aby otwarty pool europalet EPAL spełniał rosnące wymagania związane ze zrównoważoną produkcją i raportowaniem. Nie jest to łatwe z dwóch powodów. Po pierwsze – brakuje klarowności w przepisach, a dyrektywy często ulegają zmianom, co wymaga ciągłych dostosowań. Po drugie – model funkcjonowania otwartego poolu EPAL jest mocno zdecentralizowany. Zapewnia to szeroką dostępność palet i ich swobodną wymienialność w całej Europie, ale jednocześnie utrudnia szybkie wdrażanie zmian.

W samej Polsce palety produkuje ponad 100 niezależnych firm, które muszą sprostać zarówno wymogom unijnych regulacji, jak i oczekiwaniom użytkowników końcowych. Naszą rolą jest ich edukacja oraz dostarczanie narzędzi, które pozwalają w sposób skoordynowany wdrażać zasady zrównoważonej produkcji. Przykładem jest program Sustainable Pallets Management (SPM), który skupia się na regularnym obliczaniu i redukcji śladu węglowego palet EPAL. To właśnie ograniczanie emisji jest wspólnym mianownikiem większości nowych regulacji klimatycznych UE.

Firmy uczestniczące w SPM po zewnętrznym audycie otrzymują Certyfikaty Śladu Węglowego palet EPAL, które są potwierdzeniem ich wyników i zaangażowania. Zachęcam użytkowników palet, aby przy zakupach wybierali nośniki z certyfikatem – to prosty sposób, by realnie wpłynąć na zrównoważenie polskich łańcuchów dostaw.

ML: Czy rozporządzenie o wylesianiu (EUDR) może zmienić strukturę kosztów produkcji palet lub dostępność surowca?

RM: Nie spodziewam się, aby EUDR istotnie wpłynęło na koszty produkcji czy dostępność drewna. Polscy producenci palet kupują surowiec lokalnie, głównie od Lasów Państwowych, podobnie jak producenci w innych krajach europejskich. W Polsce nie obserwujemy problemu wylesiania – prowadzona jest zrównoważona gospodarka leśna, a statystyki pokazują wzrost powierzchni lasów, a nie jej spadek.

Dla branży paletowej EUDR najprawdopodobniej oznacza więc głównie dodatkowe obowiązki administracyjne, które mogą generować pewne koszty – choć nawet tu wciąż czekamy na ostateczny kształt przepisów, a część zapisów może zostać złagodzona.

Co ważne, dyrektywa nie nakłada dodatkowych obowiązków na użytkowników palet. Mogą oni nadal swobodnie wymieniać nośniki oraz odsprzedawać używane palety bez obaw o zgodność z regulacjami.

ML: Wiele branż przechodzi na pełną identyfikowalność zasobów. Europaleta EPAL QR wpisuje się w ten trend. Jakie korzyści – operacyjne i strategiczne – daje jej wykorzystanie managerom logistyki?

RM: Europaleta EPAL QR realizuje dwa kluczowe cele. Pierwszy to podniesienie bezpieczeństwa poolu paletowego. Chcemy, aby korzystanie z palet EPAL było proste i pewne – tylko oryginalna, certyfikowana paleta gwarantuje odpowiednią wytrzymałość i jakość. Kod QR umożliwia szybkie sprawdzenie autentyczności nośnika, dając użytkownikowi pewność, że jego towary są transportowane bezpiecznie. Dodatkowo Cyfrowy Paszport Palety ukryty pod kodem będzie dostarczał komplet informacji potwierdzających zgodność z wymaganiami.

Drugi cel to wsparcie digitalizacji logistyki. Wierzymy, że cyfrowe narzędzia mogą znacząco poprawić efektywność łańcuchów dostaw. QR na palecie może stać się standardem komunikacji, usprawniając kontrolę przepływów i eliminując część dokumentów papierowych.

ML: Europaleta EPAL QR swoją rynkową premierę miała w styczniu 2024 r. Jak została przyjęta na rynku i ile palet tego typu jest już w obiegu? Jakie branże najchętniej z niej korzystają?

RM: Obecnie jesteśmy w fazie stopniowego nasycania rynku paletami z kodem QR. W europejskim poolu EPAL funkcjonuje ok. 700 milionów palet, więc pełna rotacja zajmie kilka lat. W przyszłym roku tylko w Polsce na rynek trafi ok. 15 milionów Europalet EPAL QR, zastępując nośniki trafiające do recyklingu.

ML: Aplikacja The Pallet App jest naturalnym uzupełnieniem Europalety EPAL QR. Czy istnieje możliwość jej integracji z innymi systemami – np. WMS?

RM: The Pallet App została stworzona po to, aby ułatwiać zarządzanie paletami wewnątrz firmy. Pozwala ewidencjonować przepływy zarówno pustych nośników, jak i tych z towarem, dzięki czemu wiadomo, gdzie znajdują się palety w danym momencie i ile ich jest. Skanowanie kodów QR przyspiesza proces, automatycznie weryfikując autentyczność palet.

Gdy aplikacji używają również partnerzy z łańcucha dostaw, możliwe staje się korzystanie z funkcji Track & Trace oraz Proof of Delivery. Aplikacja jest darmowa i ma duży potencjał w optymalizacji gospodarki paletowej. Oczywiście istnieje możliwość integracji z systemami WMS czy TMS, tak aby mogła działać jako dodatkowy panel dedykowany zarządzaniu nośnikami.

ML: Jakie cele w rozwoju palety oraz rozwiązaniach cyfrowych stawia Pan przed PKN EPAL na najbliższe miesiące?

RM: Priorytetem jest dalsza implementacja Europalety EPAL QR na polskim rynku i zwiększenie liczby licencjobiorców produkujących palety w tym standardzie. Szerokie upowszechnienie kodów QR jest kluczowe, aby stały się one masowym narzędziem komunikacji w logistyce.

Równolegle rozwijamy funkcjonalności Cyfrowego Paszportu Palety – chcemy, aby dostarczał on pełen zestaw informacji zwiększających bezpieczeństwo oraz transparentność w łańcuchu dostaw.

ML: Dziękuję za rozmowę.