Fixed versus mobile – jak dobrać właściwą automatyzację do potrzeb?

Z perspektywy TGW Logistics oba światy automatyzacji – mobilny i stały – mają swoje uzasadnienie i zastosowanie. Automatyzacja stacjonarna, czyli fixed automation, obejmuje systemy na stałe zintegrowane z infrastrukturą obiektu, takie jak przenośniki czy regały automatyczne ASRS. To rozwiązania oparte na dużej precyzji, które przypominają perfekcyjnie skalibrowaną maszynę działającą w zdefiniowanym punkcie projektowym. Zapewniają najwyższą wydajność, powtarzalność i kontrolę procesów, ale w zamian wymagają znacznych nakładów inwestycyjnych i dłuższego okresu wdrożenia. Fixed automation to trochę jak silnik wysokiej mocy – bardziej kosztowny w budowie, lecz niezawodny i efektywny w długim horyzoncie czasowym. Sprawdza się szczególnie w dużych centrach dystrybucyjnych, gdzie kluczowe są wysoki wolumen, precyzja i ciągłość działania.

Mobilna automatyzacja, określana jako mobile automation, reprezentuje zupełnie inne podejście. W jej skład wchodzą rozwiązania niezwiązane z jednym miejscem, takie jak autonomiczne roboty mobilne (AMR), pojazdy AGV czy samodzielne wózki transportowe. Ich największą zaletą jest elastyczność – można je szybko wdrożyć, łatwo przystosować do zmian w układzie hali lub profilu działalności i skalować zgodnie z potrzebami biznesu. To automatyzacja, która nie wymaga wieloletniego planowania inwestycji i rozbudowanych prac konstrukcyjnych. Czas wdrożenia często nie przekracza sześciu miesięcy, a finansowanie w modelu operacyjnym OPEX obniża próg wejścia. Systemy mobilne są więc szczególnie atrakcyjne dla firm realizujących mniejsze lub średnie projekty, działających w dynamicznych branżach, takich jak e-commerce czy produkcja komponentów o dużej zmienności.

W praktyce różnice pomiędzy tymi dwiema formami automatyzacji sprowadzają się do sposobu myślenia o czasie i przestrzeni. Systemy stacjonarne buduje się z myślą o długim okresie użytkowania, z wyższym nakładem kapitałowym (CAPEX), ale niskim kosztem eksploatacji (TCO). Zapewniają największą możliwą przepustowość i doskonałą integrację z systemami zarządzania magazynem. Z kolei automatyzacja mobilna odpowiada na potrzebę szybkości i reagowania na zmiany. Jej zwrot z inwestycji (ROI) jest znacznie krótszy, a możliwość etapowego rozwoju sprawia, że system można rozbudowywać bez zatrzymywania operacji bądź z niskim wpływem na nią.

Różni je również podejście do infrastruktury. Fixed automation wymaga przemyślanego projektu przestrzeni, z ustalonymi trasami i punktami połączeń, co ogranicza możliwości modyfikacji. Mobile automation jest pod tym względem bardziej naturalna – roboty mogą pracować w niemal dowolnym układzie hali, omijając przeszkody, a nawet współdzieląc przestrzeń z operatorami. Utrzymanie systemów stacjonarnych jest prostsze, ale ich modernizacja wymaga specjalistycznych prac i dłuższych przestojów. W systemach mobilnych konserwacja jest częstsza, jednak aktualizacje i zmiany sprzętowe można przeprowadzać błyskawicznie, bez wpływu na ciągłość pracy.

Z biznesowego punktu widzenia wybór pomiędzy obiema formami automatyzacji powinien wynikać z charakteru działalności i planowanego cyklu życia inwestycji. Jeśli przedsiębiorstwo posiada stabilny profil operacyjny, powtarzalne procesy, dużą skalę i wysokie wymagania dotyczące przepustowości, wówczas system stacjonarny zapewni najwyższą efektywność i przewidywalność kosztów. Jeśli jednak rynek jest dynamiczny, produkty często się zmieniają, a firma potrzebuje skalowalności i możliwości szybkiej adaptacji, wówczas mobilna automatyzacja staje się naturalnym wyborem.

Coraz częściej jednak nie chodzi o wybór jednej drogi, lecz o umiejętne połączenie obu podejść. W nowoczesnych centrach dystrybucyjnych można obserwować harmonijną współpracę systemów stacjonarnych i mobilnych. Stałe regały ASRS czy przenośniki odpowiadają za przepływ i sekwencjonowanie towaru, a roboty mobilne transportują pojemniki między strefami, wspierają kompletację lub zasilają stanowiska pracy. Dzięki temu przedsiębiorstwa zyskują wydajność i skalę właściwą systemom stacjonarnym, zachowując jednocześnie elastyczność i zdolność do reagowania na zmiany charakterystyczną dla technologii mobilnych.

My w TGW Logistics zwracamy uwagę na to, że przed podjęciem decyzji warto odpowiedzieć sobie na kilka kluczowych pytań: jak długi jest plan inwestycyjny, jak szybko system ma zostać uruchomiony, czy obiekt jest nowym budynkiem (greenfield) czy modernizowanym magazynem (brownfield), a także jak często zmieniają się potrzeby klientów oraz jak dobrze jesteś w stanie przewidzieć, w jaki sposób biznes będzie się rozwijał. Dopiero zrozumienie tych czynników pozwala określić, czy organizacji bardziej opłaca się inwestycja w system stacjonarny, czy w rozwiązanie elastyczne, które może łatwiej rosnąć razem z firmą.

Na końcu warto podkreślić, że automatyzacja nie jest już domeną dużych projektów infrastrukturalnych. Ewoluuje, dostosowując się do skali, charakteru i dynamiki przedsiębiorstw. W przyrodzie przetrwają nie najsilniejsze gatunki, lecz te, które potrafią najlepiej przystosować się do zmian. W logistyce zasada ta ma identyczne zastosowanie – zwyciężają nie ci, którzy inwestują najwięcej, ale ci, którzy potrafią elastycznie dopasować się do nowych warunków. Jeśli stoisz przed decyzją o wyborze między automatyzacją stacjonarną a mobilną, w TGW Logistics potrafimy nie tylko dostarczyć oba rozwiązania, ale przede wszystkim dobrać to, które najlepiej odpowiada specyfice Twojego biznesu, strategii i planowi rozwoju.