Przyjacielski sparing – jak rozmawia się dziś o automatyzacji?

Doskonałym tego przykładem okazała się dyskusja panelowa, którą miałam przywilej moderować  podczas konferencji Smart Warehouse. Było to szerokie spojrzenie na automatyzację i robotyzację procesów w magazynie z perspektywy globalnych marek i doświadczonych ekspertów działających również w Polsce. Reprezentowali oni cztery różne punkty widzenia ze strony:

• użytkownika rozwiązań – Karolina Didyk z GXO,
• integratora i producenta – Artur Thomas z Jungheinrich,
• producenta i dostawcy robotów – Michał Furmański z ABB,
• dostawcy technologii – Adam Tupacz z Sick.

Jeden z aktualnych trendów w logistyce to wdrażanie większej liczby technologii. Firma GXO – globalny operator logistyczny – jest liderem w tym obszarze. W pierwszym kwartale 2023 r. zwiększył łączną liczbę  zautomatyzowanych systemów o 64% r/r.

– Każdy  projekt jest inny pod względem celów i oczekiwań, co oznacza, że wdrożenie najnowszej technologii nie zawsze będzie najlepszym rozwiązaniem dla klienta. Jednym z obszarów, w którym roboty nie są powszechnie stosowane, jest odbiór towarów. Tę operację najczęściej wykonuje się ręcznie. To samo dotyczy pakowania i zwrotów. Jednak istnieje wiele operacji magazynowych, które dobrze nadają się do wykorzystania omawianej technologii. Na przykład magazynowanie towarów stosuje wózki samojezdne, miniloady, chutle, roboty itp. Wspomniane obszary najczęściej opłaca się automatyzować z perspektywy bardziej wydajnych procesów oraz miejsca potrzebnego na składowanie – mówi Karolina Didyk, European Automation Project Director w GXO.

Roboty usługowe to nowy trend, który znacząco zaczyna przekładać się na wolumeny również z pespektywy producentów robotów. Michał Furmański z ABB potwierdza że procesy związane z intralogistyką, gastronomią czy healtcare (opieką medyczną)  coraz chętniej wspierane są przez zwinne roboty mobilne. W ten sposób powstała kategoria robotów usługowych, które będą na co dzień funkcjonować wśród ludzi.  Dlatego ważna jest kwestia dojrzałości technologii i świadomości tego, na ile dziś roboty pomogą nam zautomatyzować różne procesy. ABB w tym względzie prowadzi w Polsce działalność edukacyjną, budując centra innowacji, w których możemy samodzielnie zapoznać się z najnowszymi technologiami.

Robotyzacja i automatyzacja procesów to jeden z najszybciej rozwijających się trendów na świecie, a także w Polsce (dochodzimy do TOP 10 krajów pod względem współczynnika robotyzacji wg IFR). Wzrost zainteresowania tą tematyką widoczny jest również poprzez pryzmat liczby uczestników wydarzeń na polskiej scenie logistycznej. Na tegoroczną edycję konferencji Smart Warehouse zarejestrowało się blisko tysiąc uczestników. To świadczy o tym, jak wysokie jest zapotrzebowanie na wiedzę w obszarze automatyzacji procesów logistyczno-magazynowych. Kiedy kilka lat temu wraz z Joanną Kucharską z MTP tworzyłyśmy koncepcję technologicznej konferencji przy targach ITM/Modernlog, nie spodziewałyśmy się że rozrośnie się ona do takich rozmiarów. Jednak ostatnie lata – pandemia, boom e-commerce, przenoszenie fabryk do Europy, a także rosnące koszty pracowników czy ich nagły odpływ – spowodowały że apetyt na automatyzację zaczął rosnąć. A Polska ze względu na swoje położenie stała się hubem logistycznym Starego Kontynentu. Dlatego właśnie tu powstają jedne z największych i najnowocześniejszych inwestycji – jak te ostatnie w Radzyminie.

Artur Thomas z Jungheinrich, który  realizował jeden z projektów w Radzyminie dla Coca Cola HBC, potwierdza ogromne zmiany dokonujące się w Polsce w ciągu ostatnich 5 lat.

– Z perspektywy czasu praktycznie każdy projekt zaczynaliśmy od edukacji klienta, aby zbudować przestrzeń do partnerskiej rozmowy. Dzisiaj nawet w małych i średnich organizacjach standardem jest, że mamy inżynierów a nawet całe zespoły dedykowane do tego, aby prowadzić cały proces szybciej i sprawniej. Klient dziś już wie, że w rozmowach o automatyzacji kluczowe są nie tylko nowinki technologiczne, ale takie aspekty, jak niezawodność sprzętu, dostępność,  wsparcie serwisowe, możliwość późniejszej adaptacji skalowania czy retrofitów. Niezmiennie powracającym tematem okazuje się oczywiście zwrot z inwestycji. Ale również w tym obszarze dostrzegam zmiany. Odchodzi się od prostej kalkulacji, a dostrzega fakt że automatyzacja pomaga uodpornić organizację na zmienne czynniki otoczenia,  takie jak np. gwałtowny odpływ siły roboczej.  Tematyka przestaje być elitarna, jest coraz większa kompetencja nie tylko po stronie dostawców, ale przede wszystkim klientów. Efektem tych rozmów staje się coraz większa liczba wdrożeń automatycznych w Polsce.

Karolina Didyk podkreśla: – Istotne są  kompetencje techniczne po obu stronach, tak aby decyzje zapadały szybciej bez wpływu na przebieg implementacji. My zarówno tworzymy je u siebie, jak i uczymy się od dostawców technologii, a także edukujemy naszych klientów. W celu wdrożenia technologii odpowiadającej na potrzeby i wymagania naszych klientów przeprowadzamy dokładną analizę projektu, bazując na naszym wieloletnim i międzynarodowym doświadczeniu oraz trendach rynkowych.

Natomiast podczas samego wdrażania wybranego rozwiązania bardzo ważne jest, aby móc szybko reagować na pojawiające się wyzwania, ufać sobie nawzajem oraz być otwartym i uczciwym w kontakcie dostawcy technologii z klientem. Jeśli chcemy sprostać wyzwaniom związanym z wdrożeniem, potrzebujemy stałej komunikacji i dużego zaangażowania pracowników na każdym poziomie. Osoby pracujące z technologią muszą dobrze zrozumieć, co możemy osiągnąć, dlaczego jej używamy i jak zmieni ona ich własną pracę. Zastosowanie automatyzacji odciąża pracowników oraz pozwala im rozwijać się poprzez wykonywanie pracy o wartości dodanej, a także obejmowanie zupełnie nowych stanowisk, które powstają dzięki wdrażaniu nowych technologii. Takie podejście przekłada się na osiąganie lepszych wyników – dodaje.

Nadal istnieje przestrzeń do rozwoju automatyzacji w Polsce. Pojawia się jednak kilka kluczowych wyzwań, które powstrzymują polskie firmy przed inwestycjami w nowoczesne technologie. Należą do nich m.in. zwrot z inwestycji. – Aby móc rzeczowo i konkretnie rozmawiać, musimy sprawdzić, czy ten obszar, który planujemy automatyzować, biznesowo się zepnie. Bardzo istotne jest więc przygotowanie dobrego business case – wyjaśnia Karolina Didyk.

Poza wiedzą i doświadczeniem, jak to zrobić, istotne będą dodatkowe formy finansowania. Takie jak programy ulg i dotacji z UE na innowacje w magazynach i fabrykach. W sierpniu wystartuje konkurs na dofinansowanie automatyzacji i robotyzacji w ramach działania 1.2 FEPW 2021–2027.  Z unijnego wsparcia na zakup oraz wdrożenie robotów przemysłowych i usługowych będą mogły skorzystać firmy z sektora MŚP z Polski Wschodniej. Jest to zachęta do tego, aby rozważać tego typu inwestycje i stać się konkurencyjnym na światowym rynku.

Artur Thomas wspomina również że jedną z barier jest zbyt duży nakład inicjalny. – Jednak nie trzeba od razu automatyzować wszystkiego – dodaje. Rozwiązania dostępne na rynku pozwalają, aby projekt, w którym planujemy wdrożenie od 5 do 15 urządzeń, rozłożyć na etapy. Oferowane dzisiaj technologie, takie jak np. Autonomiczne Roboty Mobilne  dają możliwość  skalowania systemu czy rozłożenia inwestycji w czasie, dopasowując ją do potrzeb biznesu.

Kolejnym wyzwaniem, z którym należy się zmierzyć, jest kompleksowe spojrzenie na projekt. – Zmiana jednego procesu powinna być rozpatrywana z punktu widzenia pełnego magazynu. Dlatego warto zacząć od tego, by zbudować architekturę całego obiektu. Po pierwsze procesy, a po drugie bezpieczeństwo. Należy uwzględnić, jak dane wdrożenie wpłynie zarówno na infrastrukturę, jak i operatorów, którzy będą pracować, mając roboty obok siebie – mówi Michał Furmański.

Kwestie bezpieczeństwa i wyzwania z nimi związane bardzo szeroko podejmują dostawcy technologii, o czym opowiedział Adam Tupacz z firmy SICK.  Polski rynek ma już najnowsze rozwiązania związane z zastosowaniem technologii wizji połączonej ze sztuczną inteligencją w wózkach AGV i robotach mobilnych. Daje to pełny trójwymiarowy obraz otoczenia, który jest niezbędny dla bezpiecznego poruszania się wózków widłowych w przestrzeni magazynowej. Wspomniane rozwiązania – takie jak Visionary2 – miały swoją premierę na Logimat2023 w kwietniu w Stuttgarcie, a już wkrótce staną się częścią pierwszego wdrożenia w Polsce realizowanego we współpracy z firmą Jungheinrich. Adam Tupacz rzucił jednocześnie nowe spojrzenie na kwestie safety: – Po co w ogóle te roboty wdrażamy? Po to, by zastąpiły lub wspierały człowieka w rutynowych powtarzalnych procesach. O kwestiach bezpieczeństwa zaczęło się więcej mówić, gdy na rynku pojawiły się coboty i roboty mobilne. Musimy myśleć o bezpieczeństwie nie jak o ograniczeniu, ale jak o możliwości rozwoju technologii. Problem kolizji robota z człowiekiem jest dość znaczący. Przepisy mówią nam jasno, że pracownik nie powinien mieć bezpośredniego kontaktu z ruchomymi częściami, które mogą stać się dla niego zagrożeniem. A roboty są takimi maszynami. Dlatego musimy pracować nad tym, aby technologie były rozwijane w kierunku zwiększania bezpieczeństwa w kontakcie z człowiekiem.